بتن ریزی شناژ و ستون

این فایل در قالب ورد Word در ۶۰ صفحه تهیه و تظیم و در آن به بتن ریزی شناژ و ستون پرداخته است.
قالب‌بندي
كليات
براي احداث يك سازه بتن آرمه، بايد بتن خميري در قالبهايي ريخته شود تا پس از پر كردن تمام حجم قالبها و سفت شدن، به شكل لازم در آيد. از مهمترين گامها در احداث سازه‌هاي بتني، انجام قالب‌بندي است. به همين دليل بايد مجري و پيمانكار سازه‌هاي بتني كاملا در جريان امور مربوط به قالب‌بندي، از وسايل گرفته تا مشخصات و رواداريهاي ابعاد و روشهاي اجرايي قرار داشته باشند.
پس از استقرار قالبها در محل مربوطه بايد از آنها كاملاً بازديد نموده و درزهايي كه احتمالا باعث بيرون زدن شيره بتن خواهند شد، گرفته شوند.
پايداري از مهمترين خصوصياتي است كه بايد در قالب‌بندي رعايت شود. كافي نبودن مهاربندي پايه‌ها و يا مهاربندي افقي سكوها، عدم تنظيم تعادل افقي بتن‌ريزي كه منجر به پر شدن يك قسمت از قالب، و خالي ماندن قسمت ديگر مي‌شود، كف نامناسب در زير قالب شالوده و يا زير پايه‌ها، عدم حضور كارگران ماهر، خوب نبستن قطعات قالب به يكديگر، در نظر نگرفتن بارهاي زنده و مرده وارده به قالبها و لغزش لايه خاك مجاور قالب و غيره مي‌توانند باعث خرابي قالبها گردند.

تداركات مربوط به قالبها
قبل از بتن‌ريزي
بايد نسبت به قالبهاي در تماس با بتن نما، توجه كافي مبذول داشت. درز بين تخته‌ها و درز بازشوهايي كه در قالب ايجاد شده‌اند، بايد كاملا آب‌بندي شوند تا شيرة بتن از درزها بيرون نزند (شكلهاي ۱ و ۲). بايد از حركت قالب از جاي خود و نيز حركت اجزاي قالب نسبت به يكديگر جلوگيري بعمل آيد. بايد براي برداشتن قطعاتي كه براي حفظ فاصله تخته‌هاي دو وجه مقابل هم قالب بكار مي‌روند (تخته اندازه‌ها)، تدابير لازم اتخاذ گردد تا اين قطعات درون بتن نمانند. بايد به نحوي قرار داده شوند كه پس از برداشتن قالب و بريدن آنها حتي المقدور كمترين اثر روي بتن باقي بماند.

تراز و شاغولي بودن قالبها بايد در حين بتن‌ريزي بهم بخورد. به اين منظور گاه با ريسمان‌بندي بين نقاط مرجعي كه به قالب متصل نيستند، از حلظ وضعيت قالب اطمينان بعمل مي‌آيد. تمام قطعاتي كه به قالب بسته مي‌شوند بايد كاملا محكم شوند تا لرزاندن بتن باعث شل شدن آنها نشود. براي تسهيل كار متراكم ساختن بتن در ديوارهاي بلند و امثال آنها، بايد در نقاط لازم در روي قالب بازشوهايي تعبيه نمود. اين بازشوها بايد داراي دري باشند كه براحتي باز و بسته شده و كاملا آب بند باشند. پايه‌هاي اطمينان بايد به نحوي قرار گيرند كه پايداري مجموعة قالبها كاملا تأمين گردد. از اتكاي پايه‌ها بر زمينهاي منجمد و سست بايد جداً احتراز گردد.
مقررات مربوط به ايمني قالبها از لحاظ كارگراني كه در محل هستند، بايد كاملا رعايت شوند. جدار قالب بايد به موادي آغشته شود كه بتن پس از گرفتن به آن نچسبد و هم قالب برداري براحتي انجام شود و هم سطح بتن پس از قالب برداري خراب نشود. نوع اين مواد برحسب هواي محيط و سطح مورد نياز براي بتن، پس از قالب برداري متفاوت است. جلوگيري از چسبيدن قالب بتن به راههاي زير صورت مي‌پذيرد:
(۱) استعمال مايعي كه جدار قالب را روغني كند.
(۲) استعمال رزين يا روغن جلايي كه پس از خشك شدن، جدار قالب را لغزنده و بسيار صاف نمايد.
(۳) استعمال مواد ديرگير بر روي جدار براي جلوگيري از هيدراتاسيون لاية نازكي از بتن مجاور قالب.
(۴) استفاده از پوششهايي سخت و كاملا صاف از قبيل قالبهاي فايبرگلاس و يا پلاستيكي.
روشهاي فوق همچنين از جذب آب بتن توسط قالب چوبي نيز جلوگيري مي‌نمايند. براي اينكه قالبها بهتر دوام كنند، بايد بمجرد قالب برداري، كار تميز كردن قالب و آغشته سازي آن انجام پذيرد. هواي گرم و خشك و يا سرد و مرطوب مي‌تواند باعث خرابي قالب شود. در صورتي كه آغشته كردن سطح قالب به مواد لازم، در محل نصب و بسته شدن قالب صورت پذيرد، بايد مطمئن شد كه اين مواد روي ميلگردها و ساير نقاطي كه پيوستگي بتن با آنها ضروري است نمانده باشند. مواد فوق بايد به نحوي باشند كه بر بتن و يا بر نمايي كه براي بتن لازم است، آثار نامناسبي نداشته باشند.
گرد و خاك، خاك اره، ميخهاي افتاده و ساير فضولاتي كه ممكن است در قالب ريخته باشند، بايد قبل از شروع بتن‌ريزي برداشته شوند. قالبها بايد به نحوي مستقر شوند كه محل كافي براي جا دادن ميلگردها و بتن، كار كردن در قالب در صورت لزوم، لرزاندن بتن و نيز نظارت بر كلية اقدامات فوق موجود باشد. نظارت بر وضع قالب در هنگام بتن‌ريزي بايد دقيقاً بعمل آمده و بمجرد مشاهدة اشكال در قالب دستور قطع بتن‌ريزي صادر گردد.

پس از گرفتن بتن
قالبها بايد بمجرد اينكه ديگر به آنها نياز نباشد، برداشته شوند. اين زمان به اثر قالب برداري بر خرابي بتن، مقاومت سازه‌اي و خيز بتن، مراقبت از بتن، مسائل مربوط به پرداخت و چگونگي استفادة مجدد از قالبها، بستگي دارد. در كارگاه نمونه‌هايي از بتن تهيه شده و در شرايط كارگاه نگهداري مي‌شوند. طبق آئين نامه ACI زماني مي‌توان قالب بتن را برداشت كه مقاومت نمونة استوانه‌اي بتن از مقادير زير كمتر نباشد:
(۱) بتن اعضايي كه تحت تنشهاي خمشي و كششي زياد قرار نمي‌گيرند و از قالبها، بعنوان تكيه گاه قائم استفاده نشده و در صورت برداشتن قالب، به دليل فعاليتهاي ساختماني به آنها آسيبي وارد نمي‌شود. براي مثال قسمتهاي سطوح شيبدار و ديواره‌هاي جانبي تونلهايي كه داخل سنگ كنده شده‌اند از مقاومت فشاري ۳۵ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع.
(۲) بتن اعضايي كه ممكن است تحت تنشهاي خمشي و كششي زيادي قرار گيرند و يا تا حدودي از قالب بعنوان تكيه گاه قائم استفاده شده و ضمناَ تنها در معرض بار مرده قرار دارند. براي مثال سطوح قائم مقاطع نازك، قسمتهاي پاييني سطوح شيبدار و قسمت قوسي جدار تونلهايي كه داخل سنگ كنده شده‌اند از مقاومت فشاري ۵/۵۲ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع.
(۳) بتن اعضاي مشابه فوق كه در معرض بار مرده و بار زنده قرار مي‌گيرند. براي مثال داخل بازشوهاي سدها، ستونها، ديوارهاي جانبي تونلهايي كه خاك مجاور به آنها نيرو وارد مي‌سازد. از مقاومت فشاري ۱۰۵ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع.
(۴) بتن اعضايي كه تحت تنشهاي خمشي زياد قرار گرفته و تمامي بار قائم آنها بر قالب وارد مي‌آيد. براي مثال سكوها و گذرگاههاي بالاي سطح زمين، تيرها و عرشة پلها. از مقاومت فشاري ۱۴۰ كيلوگرم بر سانتيمتر مربع.
آئين نامه ايران، زمان قالب برداري را طبق شرايط و زمانهاي مذكور در زير مقرر مي‌دارد: چنانچه زمان قالب برداري در طرح، تعيين نشده باشد، قالبها و پايه‌ها، نبايد قبل از سپري شدن مدتهاي مندرج در جدول ۱ برداشته شوند.
در استفاده از اين جدول بايد بخاطر داشت كه:
الف- ارقام جدول فوق بر پايه شروط زير تنظيم شده‌اند:
(۱) بتن با استفاده از سيمان پرتلند معمولي يا مقاوم به سولفات تهيه شده است.
(۲) چنانچه از بتن با سيمان زودگير استفاده شود، ارقام جدول ۱ قابل كاهش است.
(۳) چنانچه از مواد ديرگيركننده استفاده شود، بايد ارقام فوق افزايش يابند.
(۴) در مورد قالب برداري سطوح قائم بايد جهت حفظ بتن در برابر گرما يا سرماي محيط، بلافاصله پس از قالب برداري، عمل آوردن بتن به روش مقتضي صورت پذيرد.
(۵) اگر ملاحظات خاصي براي پرهيز از تركهاي زودهنگام و يا حذف آنها (خصوصاً در اعضا و قطعات با ضخامتها و در درجه حرارتهاي مختلف) يا تقليل تغيير شكلهاي وارفتگي در نظر باشد، بايد ارقام فوق را افزايش داد.
(۶) چنانچه كسب مقاومت بتن، با عمل آوردن تسريع شده و يا قالب‌بندي خاص، نظير قالبهاي لغزان مطرح باشد، ممكن است مقادير فوق كاهش يابند.
(۷) روابط مندرج در ستون آخر تا هنگامي معتبر هستند كه درجة حرارت محيط از ۲۵ درجة سانتيگراد، بيشتر نباشد.
(۸) چنانچه ضمن سخت شدن بتن، دماي محيط به كمتر از صفر درجة سانتيگراد تنزل نمايد، بايد ارقام مندرج در جدول ۱، حداقل به ميزان مدت يخبندان افزايش يابند.
ب- برداشتن قالب و پايه‌ها در مدتهاي كمتر از مقادير مندرج در جدول ۱، فقط بشرط آزمايش ميسر است.
(۱) در صورتي كه آزمايش نمونه‌هاي آگاهي (نگهداري شده در كارگاه) حاكي از رسيدن مقاومت بتن به ۷۰ درصد مقاومت ۲۸ روزة مورد نظر باشد، مي‌توان قالب سطوح زيرين را برداشت. برداشتن پايه‌هاي اطمينان در صورتي مجاز است كه مقاومت بتن به مقاومت ۲۸ روزة مورد نظر رسيده باشد.
(۲) در مور قطعاتي كه بار مردة آنها در مقايسه با ساير بارهايي كه تحمل خواهند كرد،
قابل ملاحظه بوده و تنش حاصل از بار مرده تعيين كننده باشد، علاوه بر اينكه مقاومت بتن بايد به ۷۰ درصد مقاومت ۲۸ روزه برسد، نبايد از دو برابر تنش حاصل از بار مرده نيز كمتر باشد، تا بتوان به برداشتن قالب سطوح زيرين مبادرت ورزيد.
قالب برداري بايد توسط وسايلي انجام شود كه بتن و به قالب آسيبي وارد نياورند. براي جدا كردن قالب از بتن حتي المقدور بايد بجاي گوه‌هاي فلزي از انواع چوبي استفاده شود. گاه براي جدا كردن قالبهاي بزرگ از بتن، وسايلي در قالب تعبيه شده، آب پر فشار با هوا به اين وسايل نصب شده و باعث كنده شدن قالب مي‌شوند. بايد به جزئيات قالب براي تسهيل قالب برداري توجه ويژه مبذول گردد. قالب برداري بايد بآهستگي صورت پذيرد تا بار بطور ناگهاني به بتن وارد نشود. مقاومت لازم براي قالب برداري در بالا ذكر گرديد.
استفاده از پخ در گوشه‌هاي قالب، كار قالب برداري را تسهيل مي‌نمايد.
قالب برداري و برداشتن پايه‌ها بايد با توجه به رفتار آتي سازه، و چنان انجام پذيرد كه قطعه در هماهنگي با وظيفة آتي خود، و بتدريج تحت بار قرار گيرد. بعنوان مثال برداشتن پايه‌هاي تيرها بايد از وسط شروع شده و به سمت تكيه گاهها ادامه يابد. يا پايه‌هاي زير طره‌هاي بزرگ بايد بتدريج از لبه آزاد برداشته شده و بطرف تكيه گاه پيش بيايد و اگر علائمي از تغيير شكل يا ترك خوردگي در آنها مشاهده شد، برداشتن
پايه‌ها متوقف شود.
در تابستان بايد قالب برداري سريعا انجام شده و مراقبت از بتن شروع شود. گاه حتي قبل از برداشت كامل قالب، صفحات قالب شل شده و آب بين بتن و قالب ريخته مي‌شود. در زمستان كه قالبها عايق‌بندي شده‌اند، بايد قالب تا مدت لازم روي بتن باقي بماند. در مواقعي كه پرداخت سطح بتن از اهميت زيادي برخوردار است، مي‌توان در حالي كه بتن هنوز سبز است، قالب را برداشت.
پس از برداشتن قالبها بايد آنها را براي استفادة مجدد آماده ساخت. تمام ميخها و وسايل اتصال بايد از قالب جدا شوند و گوشه‌هاي شكسته تخته‌ها كنده شده و صاف شوند. قسمتهاي كج شده قالبهاي فلزي بايد دوباره صاف شوند. سطوحي كه روي آنها ملاط و يا ساير چيزهاي چسبنده باقي مانده بايد تميز شوند. براي اين كار در مورد قالب چوبي بهتر است از يك قطعه چوب استفاده شود. براي قالبهاي فلزي از برسهايي كه زياد خشن نبوده و سطح فلز را خط نباندازند استفاده مي‌شود.

رواداري‌ها در قالب‌بندي
در صورتي كه مشخصات فني خصوصي، رواداريهايي را مشخص نكرده باشند،
قالب‌بندي بايد به نحوي انجام پذيرد كه تفاوتهاي اندازه‌هاي نقشه و سازة ساخته شده در محدودة رواداريهاي توصيه شده توسط آئين نامه بتن آرمه ايران باشند:

…